ĐƯỜNG XƯA MÂY TRẮNG (Phần 2 - Chương 11)

Thích Nhất Hạnh

Chương 11

Tiếng sáo canh khuya.

Udayin, Devadatta, Kimbila, Mahnama, Kaludayi và Anuruddha là những người bạn thường đến chơi với Siddhatta để luận bàn chính trị và đạo đức cùng với Ananda và Nanda, họ sẽ là những người thần tử thân cận nhất của Siddhatta sau này khi chàng lên ngôi vua. Những cuộc đàm luận kéo dài sau tiệc rượu, và chiều ý các bạn, Siddhatta đã để cho những đoàn vũ nhạc của hoàng gia trình diễn có khi đến suốt đêm. Devadatta thường nói thao thao bất tuyệt về chính trị. Udayin và Mahanama là những người hưởng ứng nhiều nhất và thảo luận về những quan điểm mà Devadatta đưa ra, họ không biết mệt mỏi. Siddhatta nói rất ít. Có khi giữa một hội ca vũ, chàng nhận thấy Anuruddha ngồi ngủ gục không tỏ ý gì tha thiết với các cuộc vui, chàng nắm tay Anuruddha đưa ra vườn.

Hai người im lặng ngắm trăng và nghe tiếng suối róc rách chảy. Anuruddha là em ruột của Mahanama. Hai người đều là con trai của thân vương Amiriodana, chú ruột của Siddhatta. Anuruddha tính tình hòa nhã, tướng mạo xinh đẹp, thường được các công nương để ý tơ tưởng, nhưng chàng không để tâm tới chuyện tình duyên. Có khi Siddhatta và Anuruddha ngồi chơi ngoài ngự viên thật khuya, và khi tiếng đàn hát trong cung đã im bặt chàng mới lấy ống sáo ra thổi dưới ánh trăng. Lúc này các vương tử và bạn bè đều say sưa hoặc mệt mỏi nên đã được mời vào an nghỉ trong cung tại các phòng dành cho tân khách. Sau khi sắp đặt đâu đấy xong xuôi và cho những người hầu đi ngủ, Copa đi đốt một lọ hương trầm nhỏ mang ra vườn. Nàng lặng lẽ đặt lư trầm lên bệ đá rồi ngồi xuống trên một chiếc ghế gần bên để lắng nghe tiếng sáo dìu dặt bỗng trầm trong canh khuya.

Thấm thoát mà đã đến ngày Yasodhara mãn nguyệt khai hoa. Vương phi khuyên con ở lại nội cung để sinh nở mà đừng về quê ngoại ở Ramagama, bởi chính bà cũng đang cư trú ở Kapilavatthu. Bà bàn với hoàng hậu Gotami và sắp đặt mời các bà mụ giỏi nhất trong kinh đô về cung để giúp Yasodhara. Ngày Yasodhara lâm bồn, hoàng hậu Gotami có mặt và vương phi Pamita mẹ của Yasodhara cũng có mặt. Mọi người yên lặng chuẩn bị cho sự ra đời của em bé. Trong cung, một bầu không khí nghiêm trọng bao trùm. Vua Suddhodana không có mặt ở đây nhưng Siddhatta biết rằng phía bên kia cung điện phụ vương chàng cũng đang khắc khoải chờ đợi.

Mới vừa đây, Yasodhara còn ngồi với chàng, khi bắt đầu kêu đau, Yasodhara đã được các thị nữ dìu đỡ vào phòng trong. Đã là vào giữa trưa, nhưng bỗng dưng trời tối sầm lại như có bàn tay ai che khuất mặt trời. Siddhatta ngồi bên ngoài, cách nàng tới hai lớp cửa, nhưng những tiếng rên siết của nàng từ bên trong vọng ra chàng đều nghe rõ mồn một. Càng lúc niềm lo lắng của chàng càng lớn thêm, tiếng đau đớn của Yasodhara vọng lên không ngớt như xé nát cả tâm can thái tử. Siddhatta nóng ruột, chàng không thể ngồi yên một chỗ. Chàng đứng dậy đi tới lui trong phòng, có khi Yasodhara thét lên những tiếng lanh lảnh làm chàng hốt hoảng.

Ngày xưa, khi mẹ hạ sinh chàng, hoàng hậu Maha Maya, cũng vì chàng mà đã mệnh chung, chàng không bao giờ quên sự thật đau lòng ấy. Bây giờ đến Yasodhara. Đang đau đớn khi sinh đứa con cho chàng. Sinh sản là một cửa ải sống còn mà người phụ nữ phải vượt qua: một cửa ải nguy hiểm khôn cùng, mà có khi cả hai mẹ con cũng không qua khỏi. Nhớ đến lời dạy của vị sa môn mà chàng đi thăm mấy tháng về trước, chàng ngồi xuống trong tư thế hoa sen để bắt đầu điều phục tâm ý. Đây là giây phút thử thách. Chàng phải giữ được tâm bình lặng trước những tiếng thét của Yasodhara.

Chàng vừa ngồi nhắm mắt lại thì bỗng thấy hình ảnh của một đứa bé sơ sinh hiện ra trong tâm trí. Hình bóng của đứa con chàng. Ai cũng mong ước cho chàng có một đứa con, và họ đã rất vui mừng khi điều đó thành hiện thực. Chính chàng, đôi lúc chàng cũng đã ao ước có một đứa con, nhưng bây giờ đây, trong thời khắc khó khăn này, chàng cảm thấy có một đứa con là một biến cố vô cùng quan trọng. Chàng chưa tìm ra được một hướng giải quyết cho tương lai, chưa biết mình sẽ đi về đâu, mà đứa con đã ra đời há chẳng phải tội nghiệp cho con lắm sao?

Bỗng nhiên tiếng la hét của Yasodhara im bặt. Chàng bật người đứng dậy, điều gì đang xảy ra? Tim chàng đập mạnh. Để lấy lại bình tĩnh, chàng chú tâm vào hơi thở. Chính vào lúc ấy có tiếng khóc oe oe của một đứa trẻ vọng ra. Biết con mình đã chào đời, Siddhatta đưa tay lên quệt mồ hôi trên trán.

Bà Gotami mở cửa bước ra nhìn chàng, miệng bà mỉm cười. Siddhatta nhẹ người đi khi biết rằng mẹ con Yasodhara đã được bình yên vô sự. Hoàng hậu ngồi xuống phía trước mặt chàng. Bà nói:

- Gopa đã sinh con trai.

Siddhatta mỉm cười, nhìn mẹ với ánh mắt cảm ơn. Chàng nói:

- Con đặt tên cho nó là Rahula.

Chiều hôm đó, Siddhatta được vào thăm hai mẹ con Rahula. Hai mắt sáng ngời nhìn chàng, tràn đầy hạnh phúc. Bên cạnh nàng là em bé được bọc trong lụa, và chàng chỉ thấy được khuôn mặt bụ bẫm của con. Siddhatta nhìn Yasodhara. Nàng ra dấu ưng thuận. Chàng cúi xuống, nhẹ nhàng bế Rahula lên và ôm con vào lòng trong hai vòng tay. Yasodhara nhìn theo. Cũng như hồi nãy, chàng vừa có cảm giác lâng lâng mà cũng vừa có cảm giác lo lắng, trong lòng ngập tràn mâu thuẫn.

Yasodhara nằm tĩnh dưỡng nhiều ngày trong cung. Hoàng hậu Gotami săn sóc nàng thật kỹ lưỡng từ thức ăn đến lò sưởi. Mỗi buổi chiều, khi về đến tư cung, Siddhatta liền vào thăm hai mẹ con. Ôm Rahula trong tay, Siddhatta cảm thấy sự quý giá của một sinh mệnh và sự mong manh của một mầm sống.

Chàng nhớ lại hôm đi đám hỏa táng của em bé ở xóm nghèo. Em ấy cũng là một bé trai chỉ chừng bốn tuổi. Xác nó còn để trên giường, khi chàng cùng với Yasodhara tới. Em bé đã không còn một chút sinh khí nào nữa. Thân hình nó vừa trắng bệt, vừa xanh xao, vừa gầy ốm. Mẹ của em vẫn còn ngồi bên giường vừa lau nước mắt vừa khóc kể. Một lát sau, ông thầy Bà la môn tới.

Mấy người láng giềng đã túc trực tại đó từ bao giờ. Họ quấn xác em bé vào trong vải hồng rồi đặt em vào một cái cáng tre mà họ đã làm sẵn để đưa ra bờ sông. Siddhatta và Yasodhara đi theo sau trong đám người nghèo khổ. Ngoài bờ sông, đã có dựng một hỏa đàn nhỏ, rất đơn giản. Theo sự chỉ dẫn của ông thầy cúng, người ta khiêng cáng tre xuống sông và nhúng thân thể em vào dòng nước. Đó là lễ tẩy tịnh; người ta tin rằng nước sông Banganga thiêng liêng sẽ rửa sạch nghiệp chướng. Rồi người ta đem cáng lên bờ đặt xuống để nước giọt đi bớt. Một người đàn ông đi chế dầu vào hỏa đàn.

Thi thể của em bé được đặt lên giàn hỏa. Ông thầy Bà la môn, tay cầm đuốc, vừa đi quanh hỏa đàn, vừa đọc kinh, Siddhatta nhận ra những đoạn trong kinh Vệ Đà. Đi quanh được ba vòng, ông thầy châm lửa vào giàn hỏa. Lửa phật cháy, người mẹ và các anh chị của đứa bé òa lên khóc. Lửa đã bắt đầu táp vào thi thể em bé. Siddhatta nhìn Yasodhara. Mắt nàng đẫm lệ. Siddhatta bất giác cũng muốn khóc. Bé ơi, bé ơi, bé đang đi về đâu?

Siddhatta đặt Rahula lại bên cạnh nàng, con vẫn còn đang ngủ say. Chàng đi ra vườn ngự, và ngồi trên ghế đá một mình cho đến khi màn đêm buông xuống. Đến khi một cô thị nữ ra tìm chàng:

- Tâu điện hạ, lệnh bà cho con đi tìm điện hạ. Hoàng thượng ngự giá sang thăm.

Siddhatta bước vào. Đèn đuốc đã được thắp lên sáng bừng trong cung điện.